انتخاب لامپ مناسب: راهنمای کامل برای آشنایی با لامپهای مختلف
وشته شده د
اهمیت روشنایی در خانه بسیار زیاد است. وقتی خانه تاریک است باید قید انجام هر کاری حتی به درستی راه رفتن در خانه را بزنید. لامپ کلید روشنایی خانه است. اما کدام لامپ؟ به نظر میرسد که اهمیت شیوهای که برای روشن کردن خانه انتخاب میکنید از اهمیت روشنایی خانه بیشتر است. چون احتمالاً دلتان نمیخواهد که با ارقام نجومی روی قبض برق خانهتان روبهرو شوید. از طرف دیگر اگر کمی هم به دکوراسیون و زیبایی خانهتان اهمیت بدهید میدانید این ایده که سر و ته روشنایی خانهتان را با آویزان کردن هرلامپی که دمدستتان است هم بیاورید باعث میِشود خیلی زود در دسته بیسلیقهها یا حداقل کمسلیقهها قرار بگیرید. از همه اینها گذشته شاید صرفهجویی در مصرف انرژی هم در انتهای لیست اهمیتدارهای شما باشد. اما سوال مهم اینجاست که مجموع این اهمیتها در مورد روشنایی خانه به کجا منتهی میشود؟ خب احتمالاً به ادامه همین مطلبی که در حال خواندن آن هستید. یعنی یک راهنمای خرید لامپ مناسب.
مثلاً تصور کنید که یک چراغ کمنور کوچک در اتاق کار یا مطالعهتان نصب میکنید و آن وقت مجبورید کتابتان را صد بار جلو و عقب کنید تا زاویه مناسبی را برای دیدن خطوط آن پیدا کنید و آخر سر هم سردرد میگیرید و قید مطالعه را میزنید. اصلا شاید دلیل اینکه رغبتی به مطالعه و درس خواندن و انجام کارهایتان در اتاق مطالعه ندارید همین باشد. یا مثلاً فرض کنید به خاطر نصب لامپهای الایدی رنگی در آشپزخانه به جای دارچین توی غذایتان فلفل قرمز بریزید. آن هم درست شبی که مهمان دارید. آویزان کردن لامپ پر مصرف یا زیادی از از حد بزرگ و پرنور در بعضی اتاقها هم فقط باعث افزایش مبلغ قبض برق شما خواهد شد و فایده دیگری ندارد!
اما واقعا چه لامپی برای چه اتاقی مناسب است؟ و چطور باید لامپ مناسب را انتخاب کنیم؟ برای انتخاب لامپ مناسب فاکتورهای زیادی را باید در نظر گرفت. مهم است که لامپ انتخابی شما از نظر اندازه، رنگ، نور، ولتاژ (میزان روشنایی) مصرف و البته از نظر ظاهری متناسب با فضاهای مختلف خانهتان باشد. در ادامه مطلب انواع لامپهای موجود را بر اساس فاکتورهای مختلف معرفی میکنیم.
انتخاب لامپ مناسب : روشنایی را با متر اندازه بگیرید
بهترین روش برای حل کردن یک مسئله این است که سوالهای درست بپرسیم. در مورد میزان روشنایی خانه قبل از هر چیز باید بپرسیم که چه مقدار روشنایی برای چه ابعادی از فضا لازم است؟ دومین سوال مربوط به نوع و تعداد لامپهایی است که میتوانند این میزان روشنایی را فراهم کنند و سوال آخر اینکه از بین گزینههای موجود کدام یک برای شما مناسبتر است؟
در جواب سوال اول یک قاعده کلی وجود دارد که میگوید برای هر ۱۲ متر مربع فضا ۱۵ وات روشنایی مناسب است. این مقدار میانگین روشنایی لازم است و شما میتوانید با توجه به سلیقه یا تشخیص خودتان تغییر کوچکی در آن ایجاد کنید. مثلا در مورد سالن پذیرایی که نور بیشتری لازم دارد ۱۸ وات یا برای اتاق خواب که نور کمتر و آرامش بیشتری لازم دارد مقدار ۱۲ یا ۱۳ وات را در نظر بگیرید. برای محاسبه تعداد لامپ اول باید تصمیم بگیرید که میخواهید از لامپ آویزی استفاده کنید یا لوستر چند شاخه و اگر از لوستر استفاده میکنید تعداد شاخه (لامپ قابل نصب روی آن) چندتا است.
برای ساده شدن قضیه فرض کنید شما یک اتاق پذیرایی۳۶ متری دارید. خب حالا شما چقدر روشنایی لازم دارید؟ با توجه به میانگین روشنایی لازم (۱۵ وات برای هر ۱۲ متر) ۴۵ وات روشنایی لازم است. اگر شما از یک لوستر ۹ شاخه استفاده کنید لامپهایی که تهیه میکنید باید چند وات باشند؟ خب برای این کار ۴۵ را تقسیم بر ۹ میکنید و میبینید که شما به ۹ لامپ ۵ واتی برای روشنایی اتاق پذیراییتان احتیاج دارید.
انتخاب لامپ مناسب: لامپ کموات و لامپ پروات
بیشتر ما تقریبا از وقتی که یادمان میآید توان مصرفی همه وسایل از جمله لامپها را با وات بیان میکردیم و تصور میکردیم هر چقدر عدد مربوط به وات وسایل بزرگتر باشد یعنی آن وسیله بهتر است. البته این تصور اشتباه است و چیزی تحت عنوان لامپ کموات و لامپ پر وات وجود ندارد. بلکه هر کدام از لامپها بسته به توان مصرفی آنها مناسب کاربرد خاصی هستند. در ادامه هم ما توان مصرفی رایجترین انوع لامپ که در دسترس همه هستند را برایتان توضیح میدهیم. دسته اول و شناختهشدهترین نوع لامپها، لامپهای حبابی خانگی هستند که توانی متغیر بین ۷ تا ۲۰ وات دارند و دست شما را برای انتخاب لامپ باز گذاشته است. این لامپها تقریبا در تمام بخشهای خانه به کار میروند؛ از لوسترهای اسپرت و مدرن گرفته تا لامپ حمام یا حتی چراغهای آویزی اتاق مطالعه.
دسته دوم لامپهای هالوژنی هستند. این لامپها که معمولاً به عنوان لامپ تزئینی و دکوراتیو بکار میروند در رنگهای مختلف تولید میشوند و توان آنها بین ۳ تا ۸ وات است. اگر دقت کرده باشید این لامپها بیشتر در راویز و ابزارهای سقف یا آرک آشپزخانه و راهروی ورودی خانه به کار میروند. ویژگی این نوع لامپها داشتن نور متمرکز است که توجه افراد را به قسمت خاصی جلب میکند.
دسته سوم لامپهای شمعی و اشکی هستند که معمولاً در لوسترها یا دیوارکوبها استفاده میشوند. توان مصرفی این لامپها بین ۳ تا ۷ وات است.
دسته بعدی لامپهای سوزنی هستند و کمترین میزان توان مصرفی مربوط به همین دسته است. توان مصرفی این دسته بین ۲ تا ۳.۵ وات است. مصرف اصلی این لامپها در چراغهای مطالعه یا شبخواب است و نور آنها به طور کلی کم است.
دسته آخر چراغهای سقفی هالوژنیاند که توان آنها بین ۴ تا ۳۰ وات بوده و کاربردی تقریبا مشابه لامپهای هالوژنی دارند با این تفاوت که روشنایی این نوع لامپ بیشتر است.
لامپ الایدی، بهترین گزینه روی میز
لامپهای الایدی نوع متداولی از لامپ هستند که در چند سال اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند. این لامپ از نظر ساختار و عملکرد با لامپهای رشتهای قدیمی فرق دارد. نور آن مشابه نور لامپهای رشتهای مستقیم و تند است اما خیلی خیلی کمتر ازلامپ رشتهای داغ میشود. قیمت این نوع لامپ نسبتا بالاست اما با در نظر گرفتن مصرف انرژی کم، طول عمر و دوام بسیار بالا، مقرون به صرفه است. نکته مثبت دیگر آن که، این نوع لامپ در ساختار خود سرب و جیوه ندارد و از نظر سلامتی و سازگاری با محیط زیست هم بسیار مناسب است.
اگر قصد استفاده از لامپ الایدی در خانهتان را دارید توان مصرفی مورد نیاز شما تقریبا در حدود زیر است:
- آشپزخانه ۵۰ تا ۱۰۰ وات
- سرویس بهداشتی ۴۰ تا ۶۰ وات
- اتاق خواب ۳۰ تا ۷۰ وات
- اتاق پذیرایی ۶۰ تا ۸۰ وات
البته نیازی به سختگیری زیاد برای رعایت مقدار دقیق این اندازهها نیست و عدد نهایی وابسته به ابعاد اتاقها و البته سلیقه شماست.
لامپها از آن چه ظاهرشان نشان میدهد خطرناکترند
یکی از معیارهایی که در انتخاب لامپ مناسب باید در نظر بگیرید میزان سلامت آنهاست. به طور کلی خیلی از لامپها در ساختار خود موادی مثل سرب یا آرسنیک دارند که برای سلامتی انسان مضر است و علاوه بر این تشعشعات این لامپها ممکن است در طولانی مدت مشکلاتی را برای سلامتی جسمی شما ایجاد کند. نکته مهم دیگر این است که کم یا زیاد بودن نور و رنگ آن هم میتواند در وضعیت روحی شما بسیار تأثیرگذار باشد. البته شما هرگز به دلیل نصب چراغ بنفش در خانهتان سرطان نخواهید گرفت. اما اگر نور تمام خانهتان آبی رنگ است خطر ابتلا به افسردگی در مورد شما بیشتر از همسایه دیوار به دیوارتان با نور سفید است. با در نظر گرفتن تمام این موارد توضیحات زیر درباره انواع لامپهای موجود در بازار میتواند در انتخاب لامپ مناسب به دردتان بخورد.
کارکرد لامپهای کممصرف یا مهتابی از طریق تحریک جیوه موجود در آنها است. همان طور که میدانید جیوه یک ماده سمی است و به سرعت جذب پوست میشود. در صورتی که این نوع لامپها به هر دلیلی بشکنند جیوه موجود در آنها خارج شده و سلامتی ما را به خطر میاندازد. خیلیها معتقدند که با توجه به وجود سرب در ساختار لامپهای الایدی همین ماجرا در مورد آنها هم صدق میکند اما نکته اینجاست که برای خارج شدن سرب موجود در الایدیها این چراغ باید بشکند و از آنجا که دوام این نوع لامپ بسیار بالا و احتمال شکستن آن بسیار کم است عملاً خطری در مورد لامپهای الایدی وجود ندارد.
اشعه مضر در نور لامپها اشعه فرابنفش است اما به طور کلی میزان فرابنفش لامپها کم بوده و این مقدار در مورد چراغهایی با نور مهتابی نسبت به نور زرد کمتر هم هست. با این حال در سطح لامپ لایهای از جنس فسفر وجود دارد که اشعه فرابنفش را فیلتر میکند. دقت کنید که اگر لامپی که تهیه میکنید بیکیفیت باشد یا مدت زیادی مورد استفاده قرار گیرد این لایه از بین رفته و در نتیجه اشعه فرا بنفش بیشتری وارد محیط شما خواهد شد.
نکته دیگر این که لامپهای رشتهای و کممصرف از جنس شیشه هستند ممکن است در حرارت بالا با کوچکترین ضربهای بشکنند اما این موضوع در مورد لامپهای الایدی صادق نیست. چون این نوع لامپها معمولاً از جنس پلاستیک ساخته میشوند.
انتخاب لامپ مناسب: تمام هزینه لامپها با شماست
اگر میخواهید هزینه مصرف برق لامپهای مختلف را مقایسه کنید باید بدانید که یک لامپ ۹ وات رشتهای با یک لامپ ۱۲ وات کممصرف و یک لامپ ۷۵ وات الایدی برابری میکند. دلیل این موضوع هم این است که در لامپ رشتهای تقریبا ۹۰ درصد انرژی مصرفی به حرارت تبدیل میشود نه نور. از آن جا که در هر صورت هزینه هر لامپی که در خانه نصب میکنید با شماست بهتر است لامپی را انتخاب کنید که پول شما را صرف گرمکردن خودش نکند!
البته قیمت خرید یک لامپ الایدی به نسبت تک رشتهای بیشتر و شاید حتی کمی گران است اما همان طور که گفتیم با توجه به مصرف انرژی و دوام این لامپها از هر نظر مقرون به صرفه هستند. نکته جالب این که قیمت این نوع لامپ نسبت به لامپ کممصرف ارزانتر است.